Ben jij een echte controlefreak? Vind je het moeilijk om dingen los te laten of de touwtjes uit handen te geven? Dan heb je net als andere controlefreaks te maken met twee zéér uitdagende gevoelens: angst en spanning. Maar wees niet bang! Want in deze blog lees je hoe jouw controledrang ontstaat en hoe je er in drie stappen weer vanaf komt.
De Oorsprong van Controledrang
Het grijpen naar controle is een manier om met je gevoel van angst en spanning om te gaan. Wat levert die controledrang je dan op? Het geeft je een gevoel van voorspelbaarheid en zekerheid en dat stelt je gerust. Want als je bang of gespannen bent dan heb je geruststelling nodig.
Controlegedrag leer je meestal in je jeugd van iemand in je directe omgeving, zoals een ouder of opvoeder. En als je dit vaak herhaalt dan wordt het je automatische reactie wanneer je stress of spanning ervaart. Je voelt die stress en spanning waarschijnlijk niet eens meer, omdat je brein direct de controlefreak modus inschakelt.
Spanning i.p.v. Geruststelling
In een ideale wereld zou dat controlegedrag je inderdaad geruststellen. Maar helaas is dat vaak niet zo en creëert het juist alleen maar méér angst of spanning. Waarom? Omdat je meestal probeert om controle te krijgen over dingen waar je helemaal geen controle over hébt en dat ook niet kúnt krijgen, hoe hard je het ook probeert.
Je focust je dan bijvoorbeeld op dat je partner de laatste tijd meer bezig lijkt te zijn met zichzelf en zijn/haar eigen leven dan met jou. Of dat je vrienden bijna nooit meer vragen om af te spreken. Of dat je buren hebben besloten om hun huis eens flink op te knappen net nu jij thuis moet werken aan een belangrijke deadline die nadert.
Hoe meer je je focust op die aspecten waar je geen controle over hebt, hoe groter je gevoel van spanning en machteloosheid wordt. Het kan zelfs zo erg worden dat het voelt alsof je bijna nergens meer controle over hebt en dat is heel beangstigend en overweldigend. Daar gaat je geruststelling…
Jouw Controledrang Loslaten
Hoe kan je ervoor zorgen dat je jouw drang naar controle kunt loslaten en je jezelf op een betere manier kunt geruststellen als je je gespannen voelt? Door je focus te verleggen naar de dingen waar je in het hier en nu controle over hebt of kunt nemen. Hieronder lees je hoe je dat kunt doen in drie concrete stappen.
Stap 1: Teken de Controlecirkels
Zodra je merkt dat je angst of spanning opbouwen en je controledrang krijgt is het tijd om in actie te komen! Pak een vel papier en een pen en neem 10 minuten de tijd.
Bovenaan het vel papier schrijf je het spannende onderwerp of de situatie op waar je de controle over wilt pakken. Teken daaronder twee grote cirkels die elkaar een stukje overlappen, zoals hieronder. Bovenin de linkercirkel schrijf je: Binnen mijn controle. Bovenin de rechtercirkel schrijf je: Buiten mijn controle.
Stap 2: Vul de Controlecirkels in
Begin bij de rechter cirkel en vul daar alles in waar je in deze situatie geen controle over hebt, namelijk de gedachten, gevoelens en het gedrag van anderen en de externe situatie.
In het voorbeeld van je partner die alleen maar met zichzelf bezig is zou je dit kunnen invullen:
- Mijn partner heeft geen interesse in mijn leven
- Mijn partner vraagt niet hoe het met me gaat
- Mijn partner besteedt weinig tijd met mij
Vul nu de linker cirkel in en vul daar de dingen in waar je nu wel controle over hebt: je hebt wel controle over je eigen gedachten, gevoelens en gedrag en je directe omgeving.
In het voorbeeld van je partner die alleen maar met zichzelf bezig is zou je dit kunnen invullen:
- Ik denk dat mijn partner niet meer van me houdt
- Ik voel me bang en verdrietig
- Ik vermijd het onderwerp en trek me terug
Stap 3: Gebied van Invloed
In het midden zie je dat de twee cirkels overlappen. Daar zit het gebied van invloed. Je kunt een ander niet onder controle krijgen, maar je kunt wel invloed hebben op wat ze denken, voelen en doen. Trek een streep onder wat je in de rechter cirkel hebt opgeschreven over waar je geen controle over hebt.
Stel jezelf nu de volgende vraag: In een ideale wereld, hoe zou de situatie dan zijn, wat zou de ander dan denken, voelen en doen? Dit is het resultaat dat je graag zou willen bereiken. Schrijf dit onder de streep.
In het voorbeeld zou je dit kunnen opschrijven:
- Mijn partner houdt van mij
- Mijn partner vraagt regelmatig hoe het met me gaat
- Mijn partner besteedt regelmatig tijd met mij
Kijk nu naar wat je in de linker cirkel hebt opgeschreven over waar je wél controle over hebt. Stel jezelf nu de volgende vraag: Heeft wat ik tot nu toe heb gedacht, gevoeld en gedaan een positieve invloed gehad op het resultaat dat ik wil bereiken?
Als het antwoord nee is, trek dan een streep onder je ingevulde antwoorden in de linker cirkel en stel jezelf de volgende vraag: Wat kan ik anders denken, voelen en doen om een positieve invloed te hebben op het resultaat dat ik wil bereiken? Schrijf je antwoorden onder de streep.
In het voorbeeld zou je dit kunnen opschrijven:
- Ik zeg dat ik van mijn partner houd
- Ik vraag elke dag hoe het met mijn partner gaat
- Ik vraag of mijn partner met me op date wil
Tijd voor actie!
Door het invullen van de Controlecirkels heb je nu inzicht in waar je wel en geen controle over hebt. Je weet nu wat de huidige situatie is en hoe je ideale situatie zou zijn. Vervolgens heb je geleerd welke invloed jouw gedachten, gevoelens en gedrag tot nu toe hebben gehad op de huidige situatie. Tot slot heb je stappen bedacht die je kunt zetten om jouw gewenste resultaat te behalen. Door dit stappenplan uit te voeren maximaliseer je jouw positieve invloed en krijg je een gezond gevoel van controle en geruststelling!
Heb je behoefte aan persoonlijke begeleiding bij het aanpakken van jouw controledrang, angst of spanning? Dan is Holistische Therapie misschien iets voor jou! Lees hier meer over de therapie, of plan een gratis kennismakingsgesprek met me in.
Ontdek of jij traumatische ervaringen hebt meegemaakt in je jeugd waardoor je nu last hebt van controledrang:
